Inleven

De ignatiaanse traditie in de kerk hecht er erg aan om tot levend gebed te komen. “Aan het slot neem ik de tijd om met God te praten. Of met Jezus, of met iemand anders.” Deze typisch ignatiaanse suggestie om je gebed te beëindigen, geeft aan hoe centraal levend gebed staat bij de jezuïeten. Een van de manieren om tot levend gebed te komen is om jezelf te plaatsen IN de tekst waarmee je bidt. Bijvoorbeeld de lezing van de dag volgens het leesrooster van de kerk of een andere bijbeltekst. Ook een andere spirituele tekst of bv. een beeld of schilderij leent zich hiervoor. Je gebruikt je menselijke beeldend vermogen om je in te leven in een personage uit de beschreven of getoonde scène. Je kunt natuurlijk kiezen voor een van de hoofdpersonen, Petrus bijvoorbeeld, maar ook voor een van de vele naamloze omstanders.

In de Geestelijke Oefeningen worden je als retraitant dagelijks een of meer teksten aangereikt door je begeleider. Bij mijn retraite van 2021 waren dat vooral teksten uit het evangelie volgens Marcus. Telkens weer leefde ik mij in in de apostel Petrus. Zíjn vragen, twijfels en enthousiasme werden míjn vragen, twijfels en enthousiasme. En dat bracht een proces van zelfreflectie en verinnerlijking op gang. Wat raakt mij nu in Petrus’ ervaringen? Herken ik zijn gevoelens in mijzelf? Roept dit onzekerheid, boosheid of angst op? Precies hier gaat het om als je je bij ignatiaans gebed in een tekst inleeft: om de persoonlijke gevoelens van vreugde of verdorring. Daarin communiceert God met ons mensen en daar is God dus aanwezig. Jezuïeten leven zich dus in een tekst in en komen zo in hun gemoedsbewegingen op het spoor van God. Maar inleven kan ook nog andere vrucht dragen.

weg van God

In 2017 verscheen bij Valkhof Pers van de hand van dominicaan Ernst Marijnissen De waterdruppel. Weg van God. In dit bijzondere boek legt hij een getuigenis af van zijn gelovige levensweg. Van iemand die nog ver voor Vaticanum II gevormd is in de kerkelijke leer, naar iemand voor wie Jezus’ verhaal het verhaal van menswording is. Van een Godsbeeld dat aansluit bij de officiële catechismus en christologie naar God die mensen wil bevrijden zoals Hij Israël bevrijdde uit slavernij. Een prachtig boek dat helaas als zijn testament gezien kan worden: op 10 februari 2018 overleed hij bijna 92 jaar oud. Ik ben dankbaar dat ik hem persoonlijk heb mogen kennen in zijn communiteit in Huissen. De waterdruppel laat zien dat inleven in de bijbel niet alleen tot reflectie op gevoelens leidt, maar ook een weg naar begrip van de bijbelse boodschap is.

Het boek is een schatkamer van inzicht door Ernst Marijnissens jarenlange omgang met de bijbel. Regelmatig leeft hij zich in passages in, die hij vervolgens in hun context plaatst alsof hij er zelf bij aanwezig is. Dat leidt tot overtuigende inzichten in Jezus’ boodschap aan zijn toenmalige en hedendaagse volgelingen. Hij evoceert passages die hij bespreekt, zodat ik als lezer meegetrokken wordt in het verhaal en tot begrip kom. Een speciale rol is weggelegd voor het evangelie volgens Johannes. Ernst Marijnissen noemt diens evangelie “een catechese voor een levensweg”. De levensweg van de mens die geroepen is tot beeld en gelijkenis van God en struikelend voortgaat. Maar ook de weg die de synagoge of de kerk als gemeente van God moet gaan. Waarin zij veelvuldig faalt. Inleven kent niet alleen gevoelsmatige vruchten, maar ook geestelijke vruchten.